Mijn moeder is in 2009 overleden en ik vond het destijds belangrijk dat er een fotoreportage gemaakt werd bij de begrafenis. Ik wilde dit zelf niet doen en vroeg daarvoor een collega-fotograaf. De teleurstelling die het opleverde heeft geresulteerd in wat ik nu zelf doe: afscheidsfotografie.
Het was een warme dag met heerlijk blauwe luchten en velen, zeer velen kwamen naar de begrafenis om een laatste groet aan die bijzondere vrouw, mijn moeder Rikie, te brengen. De kerk zat afgeladen vol! Het was een mis aangekleed met het Boxtelse gilde, waar Rikie lid van was. Er was een Gregoriaans koor en Harry Hendriks speelde een lied op zijn gitaar. Mijn oudste dochter (toen 10 jaar) verkleed als engel zong een eigen gemaakt lied. Ik las mijn eigen geschreven tekst en anderen spraken over hoe bijzonder mijn moeder in haar leven voor hen was. Kortom een persoonlijk en bijzonder afscheid. Onze drie kinderen moesten lang stil zitten in de overvolle kerk. De enorme stoet van mensen die door de straten trok onder de blauwe hemel om de kist naar de begraafplaats te begeleiden was lang en imposant. Het hield meerdere voorbijgangers stil.
Hebben jullie al een beeld bij mijn verhaal? Helaas heb ik niet het hele beeldverhaal van de begrafenis in het fotoalbum kunnen plakken. Ik mis vooral waar wij liepen in die lange stoet en waar wij, de kinderen, mijn familie en anderen zaten in de kerk. Wie zaten er bijvoorbeeld achter ons? Wie waren er allemaal om een laatste groet te komen brengen? Zoveel mensen die ik wellicht ook al jaren niet gezien had.
Er zijn prachtige foto’s gemaakt, begrijp me niet helemaal verkeerd…, maar ik miste dus iets. Die persoonlijke noot, waardoor het de uitvaart werd waar niet alleen mijn moeder de hoofdrol speelde, maar ook wij. Naderhand vroeg ik de fotograaf waarom ik deze foto’s niet terug zag. -“Dat is zo intiem.”, antwoordde hij. Het was voor de fotograaf enkel prima om de mensen die op de voorgrond traden te fotograferen; de pastoor, het koor, de gildebroeder, de kist met de bloemen, enz…
Over die opmerking heb ik lang na moeten denken. Dit zou dus betekenen dat het niet voor iedereen is weggelegd om hiervan foto’s te nemen? Je moet lef tonen. Niet bang zijn voor emotionele gezichten, die intimiteit. Misschien moet je wel verdriet kunnen begrijpen? Het heeft me soms zelfs wakker gehouden. Tot op een dag dat er een vriend overleed. Ik zag hier een mogelijkheid om het nu als fotograaf zèlf te ervaren hoe ik ermee om zou kunnen gaan. Ik kreeg toestemming van de familie om als fotograaf tijdens de uitvaart aanwezig te zijn. Ik heb zo goed en zo kwaad als het ging alle hoeken belicht van de hele dienst en van de aanwezigen. Ik heb mijn creatieve oog de kost gegeven om de sfeer van deze gebeurtenis zo goed mogelijk vast te leggen, zonder nadrukkelijk aanwezig te willen zijn met zo’n camera in mijn handen.
Ik geef toe; het is niet gemakkelijk om bij zo’n gevoelige rouwdienst fotograaf te zijn. Was ik geslaagd in deze missie? Nu was het afwachten wat de familie ervan vond.
“Boukje, wat heb jij de sfeer goed weten weer te geven. Het zijn eerlijke en persoonlijke foto’s die we met trots aan anderen laten zien, vooral aan diegenen wie er niet bij konden zijn. Het is voor hen haast alsof ze er bij waren, wanneer ze de foto’s hebben gezien. Ik vind het ook zo fijn dat ik kan zien wie er allemaal ons zo gesteund hebben, want zelf heb ik alles zo in een roes beleefd.”, Gemma Heerschop
“Boukje, je was onzichtbaar aanwezig, maar je hebt wel alles gezien! Toen we de foto’s terug zagen, werden we weer emotioneel geraakt; je hebt het geheel zoals wij zijn in beeld gebracht. Je hebt zelfs onze jongens buiten bij de kerk weten te fotograferen, terwijl we nog binnen zaten. Bijzonder bedankt!”, Jessica Spitters
Lees nog meer reacties van anderen
Nadien heb ik vaker afscheidsfotografie mogen toepassen en ik ben vanaf september 2012 zover dat ik afscheidsfotografie als mijn specialisatie aan mijn fotografie heb toegevoegd. Ik kan nu zeggen dat ik deze emotionele momenten met respect en gevoel mooi kan vastleggen. Ik ben uw afscheidsfotograaf die verdriet begrijpt.
Maar wie weet denk je er anders over. Ik ben benieuwd naar jouw belangstelling naar dit type fotoreportages. Zit er nog een taboe omheen? Wil niet iedereen lachend en gelukkig op de foto staan? Voel je vrij om hieronder een reactie te plaatsen, het wordt zeer gewaardeerd!
Ik weet niet goed wat ik er van moet denken.
Ik heb het in ieder geval nog nooit gezien, een fotograaf bij een begrafenis.
Het is iets wat niet in me opkomt, om een fotograaf te vragen, denk ik.
Maar er kunnen toch wel mooie (emotionele) momenten vastgelegd worden, die later door de familie gekoesterd kunnen worden.
Ik weet niet of ik het zou willen of kunnen doen.
Knap als je het wel wilt en je eigen emoties daarbij ook de baas kan blijven.
Dus mijn mening erover is wel goed, maar ik moet wel wennen aan het idee. 🙂
Bart
Inmiddels bijna 20 jaar geleden stierf mijn vader heel plotseling. Zijn uitvaart was ook bijzonder. Heel druk, veel emoties en heel eigen. De uitvaartondernemer gaf aan, dat hij door deze begrafenis de man had leren kennen. Vrienden hebben ook foto’s genomen. En deze foto’s zeggen meer, dan we zelf ooit kunnen. Die laatste gang van een dierbaar mens mag vastgelegd worden. Nog steeds putten troost aan de beelden van zijn waardig afscheid. Ik kan het iedereen aanraden. Succes met je reportages.
Dymph van de Vries-Pennings
Hallo Boukje,
Het is zo fijn om later alles nog eens terug te zien. Bij het overlijden van mijn vader heeft mijn schoonzoon de foto’s gemaakt. Heel mooi, maar moeilijk voor mijn dochter die ook veel verdriet had en hem graag naast zich zag. Fijn, omdat we van de hele ochtend, inclusief de wandeling van het rouwcentrum naar het crematorium, beelden hebben. Ik heb zelf het album voor mijn moeder gemaakt.
Toen zij stierf vorig jaar, hebben we gekozen voor een dvd-opname van de afscheidsdienst in het crematorium. Vanuit achter, boven in de ruimte, wordt soms ingezoomd (op sprekers). Ook heel mooi en ik kijk ‘m nog wel eens. Het is beiden mooi, en als je kiest voor foto’s, zorg dan inderdaad dat je iemand hebt die het “onzichtbaar” kan doen. Op het moment zelf zit je niet op een fotograaf te wachten maar achteraf ben je er heel erg blij mee!
Marjolein
Boukje door jouw woorden is het bijzonder om zo de begrafenis van mijn schoonmoeder te herleven. Wat die foto’s betreft vindt ik het ook jammer dat er geen gezichten op de foto staan van ons. Maar een fotograaf moet wel zeer onopvallend te werk gaan wat mij betreft. Ik ken je volgens mij goed en weet dat dat een van jou kwaliteiten is. Zie ook je geweldige regie bij mijn bruiloft die jij neerzette. groeten Joris
Taboe??? Nee, in mijn ogen zeer zeker niet. Heb één keer een begrafenis helemaal langs mij heen laten gaan en toen mijn vader overleed zou me dat niet nóg een keer gebeuren en heb ik foto’s gemaakt waarmee ik nu heel erg blij ben. Had ik je toen maar gekend want er zijn toch heel wat foto’s die ik niet heb kunnen maken doordat je braaf moet blijven zitten terwijl een fotograaf rond had kunnen lopen.
Betrokken en warme vrouw ben je om deze twee uiterste te willen vastleggen! Inspireer!
Boukje, als ik je blog lees, met de reacties ben ik ontroerd. Ik vind het bijzonder dapper, dat je deze taak op je durft te nemen. Je moet erg sterk zijn om je zo kwetsbaar op te durven stellen. Om het verdriet van anderen een stukje mee te willen dragen. Mensen, die de behoefte niet hebben een ‘pottenkijker’ bij de dienst te hebben, zijn vrij in hun keuze. Maar voor diegenen, die een dierbare herinnering willen van hun overleden naasten is het geweldig dat er iemand is, zoals jij, die deze bijzondere taak op zich wil nemen. Ik houd het in gedachten, maar hoop dat ik je voorlopig niet hoef in te schakelen!
Hallo Boukje,
Het is alweer ongeveer 30 jaar geleden dat mijn jongste broer is overleden. Honderden mensen, vrienden, verre familie en buurtgenoten kwamen hun steun betuigen bij de begrafenis op een gewone werkdag. Dat was een grote steun.
Een goede huisvriend had zijn spiegelreflex camera meegenomen, maar had op een gegeven moment toch schroom. Ondanks alle taboes, scrupules, ongeschreven culturele regels en misverstanden zeg ik toch vanuit mijn hart JAMMER dat er geen foto genomen is.
Wens je veel inpiratie, wijsheid en mooie resultaten toe in je werk!