Loren Canaan was nog maar 11 jaar oud toen haar oma Rikie overleed. We hadden maar al te graag terug willen kijken op de dag van haar uitvaart. Dit kan gedeeltelijk door enkele foto’s die zijn genomen. De ingehuurde fotograaf wist echter niet het hele verhaal in beeld te nemen. Loren beschrijft nu ze 9,5 jaar ouder is:
Waarom de juiste uitvaartfotograaf belangrijk is
Geschreven door Loren Canaan.
Mensen mogen tevreden zijn dat er nu goede uitvaartfotografen zijn die weten wat ze doen en hun werk ook durven te doen.
Op een van de belangrijkste uitvaarten in mijn leven, was er een fotograaf die de intimiteit niet aankon.
Ik kan het mijn familie niet kwalijk nemen, ik was heel erg jong en mijn familie had geen idee dat uitvaartfotografie een vak apart was. Het betrof de uitvaart van mijn oma Rikie.
Mijn oma was belangrijk voor een groot deel van mijn leven, ik was elke week meerdere dagen bij haar. Ze was mijn tweede moeder. Mijn oma was heel erg bijzonder en betekende veel voor mij tijdens mijn jeugd.
Omdat mijn vader vaak lange periodes weg was en mijn moeder ook aan het werk was, bleef ik hele dagen bij mijn oma en opa op de boerderij. Ik vond dat het leukste wat er was! Op de oude boerderij lekker veel buiten spelen en mezelf kunnen zijn.
Niet meer pierewiegelen
Rikie en ik gingen vaak pierewiegelen (shoppen en taartjes eten), een uitspraak van mijn oma.
Op een dag belde ik naar mijn oma om te vragen wanner we weer een keer zouden gaan pierewiegelen. Toen ik belde nam mijn oma niet op maar mijn tante. Ze zei dat oma ziek was en voorlopig nog niet met mij kon gaan pierewiegelen. Ik snapte er niet veel van want ik had mijn oma nog nooit ziek gezien.
Tijd ging voorbij en ik zag mijn oma steeds niet. Gelukkig was er genoeg dat mij bezig hield. Mijn vader kwam na een jaar buitenland weer thuis en we haalden hem op. Ik oefende voor de musical; “Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen meneer?”, die bijna in premiere zou gaan. Ik was druk met de repetities en uitvoeringen. Ik was afgeleid. Mijn oma kon helaas niet naar de musical komen.
Visite was afscheid
Op een dag gingen we met het hele gezin naar mijn oma. De poes daar was bevallen van een heleboel kittens. Samen met de kittens op het bed van mijn oma konden we bij haar zijn.
Het was alsof we op visite gingen. Achteraf begreep ik dat dit een afscheid was.
De dag dat we te horen kregen dat mijn oma was overleden is voor mij erg wazig. Ik kon het eigenlijk niet geloven en ook niet beseffen. Vanaf het moment dat mijn oma is overleden weet ik veel dingen niet meer. Ik weet niet meer waar ik mee bezig was of waar ik met mijn hoofd zat. Ik weet nog wel een aantal dingen, omdat ze op de foto zijn gezet door mijn moeder.
Oma lag in het tuinhuisje dat speciaal voor haar was gemaakt toen ze ziek was. Met sierlijke letters stond er ‘Rikie’s Tuinhuisje’ op geschilderd. Voor het tuinhuisje stonden enorm veel hortensia’s in verschillende kleuren. Hortensia’s waren de lievelingsbloemen van mijn oma. In het tuinhuisje lag mijn oma opgebaard. Dagelijks voor de uitvaart konden mensen langskomen om persoonlijk afscheid van haar te nemen. Er was een bureau gemaakt waar een groot boek op lag waar mensen iets in konden schrijven of tekenen.
Als Engel voor mijn oma
Hoe de uitvaart is verlopen daar heb ik enkele herinneringen van. Het begon bij opa en oma thuis. De hele familie was aanwezig en redelijk kalm. Alsof we door de dag heen moesten komen. Ik had een witte jurk aan met witte engelenvleugels op mijn rug. Oma werd vanuit het tuinhuisje in de kist gelegd. Op de kist waren engelenvleugels geschilderd door mijn moeder en bloemen uit de tuin werden bovenop gelegd. De kist met oma werd door de familie naar de rouwauto gedragen. Ik liep voorop in mijn witte engelen kleding.
De kerk in het dorp was heel erg groot en bomvol mensen. Er waren zo veel mensen dat velen moesten staan. Niet omdat de kerk te klein was, maar omdat er zo veel mensen waren. Werkelijk waar, zo veel mensen! Helaas kan ik je dat niet laten zien.
Ik heb voor mijn oma een lied gezongen. Het was doodstil en iedereen keek naar me. Ik zag dat er mensen waren die door mijn lied moesten huilen en emotioneel waren geraakt. Ik had het lied helemaal zelf verzonnen en thuis al een keer aan mijn ouders laten horen. Die moesten toen ook meteen huilen. Een lied dat ik zelf had gemaakt voor oma.
Oma in de kist werd op de schouders van mannen weer naar buiten gedragen. Zij droegen daarna hoge hoeden, een pak met lange jas en hadden handschoenen aan. Dit was voor mij heel speciaal om te zien.
Nog meer indrukken
Na de mis liepen we met iedereen over straat naar de begraafplaats toe om oma te begraven. Er was vanaf de kerk een hele optocht. Voorop liep het gilde, in kostuum met alle trommels en vlaggen. Vervolgens de rouwauto met daarachter iedereen die was gekomen voor mijn oma.
Alle tegenliggers moesten wachten, wielrenners, auto’s, fietsers en voetgangers keken allemaal vol van verwondering naar de grote optocht naar de begraafplaats. Er liepen zo veel mensen achter de rouwauto, maar deze mensen, mijn familie en ik staan allen niet op de foto.
Eenmaal bij de begraafplaats heeft mijn oom op zijn accordeon een lied gespeeld voor oma. Recht voor het graf zat hij. Aandachtig werd geluisterd, dat zag ik.
Nadat de kist het graf in is gegaan, kon iedereen afscheid nemen bij het graf. Wij, als familie zijn als eerste vertrokken. We zijn toen naar het restaurant in het park gegaan waar we hebben gegeten en gedronken. Ik snapte niet waarom wij als familie als eerste waren vertrokken.
Veel gemis
Ik wilde graag weten wat er daar bij het graf nog allemaal ging gebeuren en ik wilde zien hoe mensen zouden reageren. Helaas zijn hier ook geen foto’s van gemaakt.
Net zoals toen ik voor het altaar aan het zingen was er geen foto’s zijn gemaakt. Ik had ook graag gezien hoe men naar mij luisterde. Ik zou willen weten hoe vol de kerk werkelijk zat.
Er zijn zo meer momenten die ik mis die ik zo enorm graag had willen terugzien. Ik weet zeker dat ze mijn rouwproces hadden geholpen. Om het van meerdere kanten te kunnen bekijken. Of om dingen te zien die ik niet heb gezien en om mensen te zien die ik gemist heb op de dag zelf.
Momenten die niet vastgelegd zijn, die ik nu mis en voor altijd zal blijven missen.
Zo jammer vind ik dat. Veel verdriet heb ik ook daarom gehad. Er is daardoor soms nog onbegrip, want anderen weten ook niet meer exact hoe het ging. Foto’s hadden het ons kunnen vertellen.
Begrip door foto’s
Ik had als kind dingen beter willen begrijpen en dingen kunnen herleven door het terug te zien, van hoe het ook weer was. Vragen hadden zonder woorden beantwoord kunnen worden.
Iedereen verdient een mooi afscheidsalbum waar je zo vaak je wilt in kan kijken.
Waar je dat of hoe je dat ook doet, dat maakt niet uit. Als het maar kan en als het maar goed gefotografeerd wordt. Zodat je achteraf samen kunt huilen en lachen met behulp van de foto’s. Dat helpt de rouw.
Jouw reactie gevraagd
Hoe denk jij hierover? Ik hoor graag je antwoord onder in het reactieveld. Ik zal zeker terug reageren. Dank alvast!
Loren
Lieve Loren,
Wat heb je dit prachtig verwoord in schrift geweldig!
Liefs,
Saskia
Heel herkenbaar en zo mooi opgeschreven. Van een aantal geliefden zou ik ook wel zo’n afscheidsalbum willen hebben. Helaas was dat “vroeger” toen ik kind was een groot taboe.
Prachtig verwoord! Mijn mening is dat de uitvaart tegenwoordig anders gaat en er veel mogelijkheden zijn, vroeger was het nog soberder… ik lees in je verhaal dat jullie op eigen initiatief toch iets onvergetelijks gedaan hebben, denk aan het huisje, de vleugels, de accordeon, mooi! En als je dit nu al zo goed verwoord nou doe daar iets mee, succes! Je oma is vast en zeker heel trots op je! Groeten Bianca
Wat aangrijpend, Loren! Yvon vertelde me over het pierewiegelen. Tegenwoordig maken ze gelukkig ook films (geluid!) van de uitvaart. En koester je herinneringen aan jouw bijzondere oma, met of zonder foto’s. Die die er al zijn, vind ik al zo apart door de mooie plek waar het allemaal gebeurde….Veel liefs en sterkte, Theo en Evamaria
Hoi Evamaria, de foto’s van bij het tuinhuisje zijn inderdaad ook heel waardevol. Dank voor je reactie.
Prachtig Loren,
Wat heb je dat allemaal mooi verwoord!
De beelden staan voor altijd op mijn netvlies.
grtz.
Stanny.
Mijn opa is overleden toen ik 6 was, dat was in 1972. Toen werden er geen foto’s gemaakt van begrafenissen of crematies. Een paar jaar geleden, ik was 50 had ik ineens heel veel verdriet over het verlies van mijn Opa. Ik logeerde ook heel veel bij hen en mijn opa was heel lief voor mij. Met mij in de kinderwagen naar een ijssalon of naar de eendjes. Toen ik heel klein was had hij een kapperszaak in de voorkamer van het huis, ik mocht daar niet komen, maar af en toe deed ik dat als peuter toch en mijn Opa zo trots als hij op mij was liet dat toe. Als 6 jarige kan je ook niet alles onthouden, zo jammer dat er geen foto’s zijn gemaakt.
Je hebt fijne herinneringen om te koesteren. Wat graag zouden we terug kunnen kijken met foto’s. Om het nog echter en levendiger te maken. Met details die we al vergeten zijn. Pijn en verdriet kan opeens terugkomen, ook jaren later. Jouw woorden bewijzen dat. Dank voor je reactie! Boukje
Met enorm veel aandacht je mooie stukje gelezen, door je schrijven denk ook ik terug in herinnering aan je oma Rikie, een bijzondere, warme, vrije, liefdevolle vrouw en vriendin.
Veel waardevolle herinneringen, die mij nu nog steeds vaak overvallen.
Diep respect voor je mooie schrijven.
Lieve C., ik weet hoe welkom je was bij ons thuis en hoezeer je met jouw hartelijkheid aanwezig was altijd. Jouw rode hakjes zijn een beeld dat ik niet meer vergeet! Liefs, Boukje
Prachtig verwoord.
Had jouw lied ook graag gehoord en foto’s daarvan gezien. Ja, afscheidsfotografie is zeker belangrijk. Mooi dat jouw moeder dat allemaal waar maakt.
Met groet, Else van Luxzenburg
Lieve Loren, wat heb je jou herinnering aan je oma Rikie mooi verwoord. De herinneringen die je nog hebt blijf je natuurlijk koesteren. Maar hoe fijn zou het geweest zijn wanneer je tastbare foto’s had van deze bijzondere dag waarin jij en je familie afscheid moest nemen. Het had jou en vele zoveel kunnen ondersteunen in jullie verdriet en rouw. Dat kan verdrietig genoeg niet meer teruggedraaid worden. Dankbaar zijn nu enorm veel achterblijvers die dankzij de inzet van je moeder kunnen kijken naar die intieme beelden van wat jouw moeder heeft opgezet: Afscheidsfotografie. Hoe mooi en liefdevol die belangrijke momenten die je zo mooi beschrijft en jouw moeder prachtig weergeeft op beeld, zo intens veel betekend voor nabestaanden. Zo heb ik in ieder geval een goede vriendin en haar gezin kunnen helpen in een voor haar zwaarste moment in haar leven.
Lieve Loren bedankt voor je verhaal; dat vele kunnen lezen wat afscheidsfotografie voor hun kan betekenen op een dag waar je meer dan de helft onbewust niet meemaakt, je veel niet ziet en emotie overheerst, maar waar het afscheidsalbum hun trots mogen geven. 💝