Interview in het blad Landleven
In de oktober 2013 uitgave van het blad “Landleven” is een interview met mij geplaatst. Het gaat hierin niet zozeer over mij als fotografe, maar meer over hoe ik ben opgegroeid op een boerderij. De aanleiding om mij te interviewen kwam door het blog dat ik ooit schreef over het gebruik van foto in foto. De link met lezers van dit blad moest zeker worden gelegd. In Landleven gaat het immers om mensen van het platteland…
Lees de tekst in het blad gemakkelijk hier:
Creatief met oude foto’s
Nieuwe herinneringen aan een oude boerderij
Oude babyfoto’s in ietwat verschoten kleuren. Haar nostalgische wiegje, kleertjes die toen in de mode waren: Boukje Canaan werd door haar ouders vaak gefotografeerd bij de boerderij waar ze geboren werd en opgroeide. Door de foto’s nu opnieuw vast te leggen op de plekken van toen, blaast ze haar verleden nieuw leven in.
Tekst: Angela Groenbos. Fotografie: Lode Greven en Boukje Canaan
Zelfs het fotoboek roept al nostalgische gevoelens op. Het linnen van de kaft is plaatselijk verkleurd, aan de randen is het zelfs wat beschadigd en wat kleine rafeldraadjes raken los in de hoeken. Op de voorkant is het goud van de posthoorn, die vroeger op veel verzamelalbums prijkte, nog redelijk helder. Maar de gouden strepen die ooit de rug van het album sierden zijn zo vervaagd dat ze nog maar net te zien zijn. Heel voorzichtig houdt Boukje Canaan haar babyalbum vast en bijna gedachteloos streelt ze de kaft rond haar jeugdherinneringen. Als ze het boek openslaat en met de foto’s teruggaat in de tijd, speelt er een lach om haar mond. Liefdevol en bijna plechtig slaat ze zachtjes de zwarte pagina’s om, waar in de uitgestanste hoekjes kleurenfoto’s zijn gestoken die in de loop der jaren zachte pastelachtige tinten hebben gekregen. “Kijk dan, hoe kaal het hier toen nog was”, lacht Boukje bij het zien van de oude beelden. “Die kleine lindeboompjes van toen zijn nu echte kolossen. En het kale stuk grond is nu echt een mooi tuintje. Maar de monumentale boerderij uit 1740 is op wat kleine details na nog precies zo als toen. Nog altijd even mooi.”
Foto met extra’s
Wie pakt er niet af en toe een fotoalbum om even terug te kijken naar vroeger? Bladeren door pagina’s vol geluksmomenten op plaatsen die we koesteren. Maar Boukje ging nog net een stapje verder. “Mijn vader, broer en zus wonen nog in ons ouderlijk huis, de boerderij waar ik ben opgegroeid. En de fotoalbums van vroeger staan hier ook nog gewoon: ze zijn eigenlijk van ons allemaal. Op een gegeven moment wilde ik de foto’s zelf ook wel hebben. Tegenwoordig kun je ze dan natuurlijk gewoon scannen en zelf opnieuw afdrukken. Maar ik wilde er iets extra’s mee doen, er iets van nu aan toevoegen. Ik kwam het idee tegen om oude foto’s op de plaatsen te houden waar ze ooit gemaakt zijn, daarvan een nieuwe foto te maken en zo oud en nieuw te verenigen. Een mooie manier om het album van toen te kopiëren en er meteen iets van jezelf aan toe te voegen.” Het resultaat is mooi en een beetje grappig. Het begint met een foto van Boukje in een houten wiegje voor de schuur, haar vader in de zon naast haar op een ligbed. De hand van Boukje houdt die oude foto precies op de plek waar hij toen is genomen. De schuurdeur is inmiddels teerzwart, in plaats van het bruin uit haar jeugd. Maar verder is het duidelijk dezelfde plek. Boukje: “Mijn ouders vonden het geweldig om vrij te wonen en waren zoveel mogelijk buiten te vinden. En baby Boukje werd daarom overal mee naar toe genomen. Met wieg en al stond ik buiten. Het grappige is dat er op bijna alle foto’s wel wat dieren bij me zitten of staan. We hadden schapen, kippen, geiten, honden, poezen en een IJslandse pony. Er zit dus altijd wel een schaap of poes bij de wieg te snuffelen.” En inderdaad, een volgende foto laat Boukje zien in een kinderwagen voor de voorgevel van de boerderij, zwaaiend naar de camera, terwijl naast haar twee schapen grazen en een geit nieuwsgierig in de lens blikt. “Die kinderwagen was toen al ouderwets, een vooroorlogs exemplaar.”
Uit de hand
Al pratend bladert Boukje verder in het album. “Er zitten nog wel wat favorieten in, maar niet alles is even makkelijk na te maken. Deze foto, waarop we voor de oude open haard konden schaken op de geblokte tegels, zou nog goed kunnen. De open haard is ook nog steeds precies zo als hier op de foto, maar ik vind het prettiger om buiten foto’s te maken. Dan kan ik gewoon goed uit de hand fotograferen. Ik heb natuurlijk wel geluk dat er hier zo weinig veranderd is. Dit is een monumentale boerderij en daardoor is alles mooi bewaard gebleven. Vooral de voorkant van het huis en de schuur zien er nog precies zo uit als toen.” Tijdens het bladeren droomt ze weg bij haar jeugdherinneringen. “Rennen door de mais, hutten bouwen in de knotwilgen en tegen de spanten van de oude zolder opklimmen: als kind is het fantastisch om op te groeien op zo’n mooi plekje. Al vond ik het ook wel eens eenzaam. Het is maar vier kilometer van het dorp, maar voor een kind is dat een bijna onoverbrugbare afstand.” Boukje lijkt even weg te dromen bij de momenten van toen en gaat dan verder: “Dat is het mooie van foto’s: daarmee maak je herinneringen echt tastbaar. Fotografie is voor mij ook een vluchtig moment concreet houden.” Hoe belangrijk het vastleggen van herinneringen voor Boukje is, blijkt wel uit haar werk. Na een periode als cameravrouw werkt ze nu als zelfstandig afscheidsfotograaf. “Het leven is maar kort en er gebeurt geweldig veel. Door foto’s heb je de kans om bepaalde momenten vast te houden en te koesteren. Al is het de kunst om daarbij niet in het verleden vast te blijven zitten, maar op zoek te gaan naar nieuwe herinneringen. Door nu aan de slag te gaan met mijn babyfoto’s kan ik oud en nieuw op een prachtige manier samenbrengen. De plaatjes van toen in de situatie van nu: geweldig!”
Zelf aan de slag
Hebt u ook nog oude foto’s die u opnieuw wilt maken? Boukje legt graag uit hoe u te werk gaat: “Blader door een oud album en zoek naar een dierbare foto. Kies bij voorkeur voor een buitenfoto, omdat u op die manier voldoende licht hebt om een goede nieuwe foto te maken. Het is mooi als de plek waarop de foto vroeger genomen is, nog goed herkenbaar is. Vooral met gebouwen en bijvoorbeeld straten zijn er duidelijke herkenningspunten. Ga vervolgens ongeveer op hetzelfde punt staan als waar de foto eerder is genomen. Een trucje om snel de juiste plek te vinden is om met één oog gesloten te zoeken naar de juiste plek. Door zo te kijken ziet u geen diepte. Houd nu de foto voor u en probeer de lijnen in de foto, van bijvoorbeeld de contouren van het gebouw, of de luiken, bomen en andere items op de foto zo goed mogelijk bij de achtergrond aan te laten sluiten. Veel camera’s van vroeger hadden een 35 millimeter lens. Als u een zoomlens hebt, kunt u deze waarschijnlijk het beste op 35 millimeter zetten en zo geen zoom of groothoek toepassen. Zoom en groothoek geven meer vertekening in het beeld en zo sluiten de foto’s minder op elkaar aan. Let er ook op dat de scherptediepte zo groot mogelijk is, zodat zowel de oude foto als de nieuwe achtergrond scherp in beeld komen. Gebruik daarvoor een klein diafragma (een groot F/getal). En geniet vooral tijdens het maken van de foto’s. U maakt een nieuwe herinnering en dat is minstens even belangrijk als het eindresultaat.”
Fotografie
Boukje maakt niet alleen foto’s voor haar eigen fotoalbum, ze werkt ook als professioneel afscheidsfotograaf. Naast reguliere reportages fotografeert ze op persoonlijke en integere wijze ieder afscheid, zoals uitvaarten.
Meer voorbeelden
Het idee om oude foto’s in een nieuw jasje te steken is niet nieuw. Er zijn op internet meerdere voorbeelden te vinden van nostalgische foto’s die op deze manier bewerkt zijn. Een leuke website is www.dearphotograph.com, waar mensen uit de hele wereld hun foto-in-foto’s laten zien.
