Rouwen betekent voor mij loslaten, afscheid, verlies verwerken, verdriet, huilen en nog eens huilen, onmacht, boosheid, onwil, onbegrip, onverwacht, weg passie, verdwenen geluk, pijn, pech, dood erkennen, accepteren wat is, nooit meer, vertellen over ervaringen, delen, nieuwe oplossingen zoeken, muziek anders ervaren, begrijpen van andermans pijn, nog meer onmacht, herinneringen ophalen, gemis, sterker worden, groeien, kracht vinden, ellende accepteren, enz.
Ik ken hevige rouw: om mijn overleden moeder (2009) en om mijn verloren tweeling na 22 weken zwangerschap (2001). Maar ik ken ook minder hevige rouw: om mijn man die soms een jaar in het verre buitenland is (dat heet onbestorven weduwe), om mijn oma van 85, mijn lievelingshond van toen ik 5 jaar was, mijn peetoom die jong aan kanker overleed, en vrienden van vrienden die te jong stierven.
Het is fijn als je weet waar je moet zoeken, of wat er bestaat voor als je ‘er’ zelf mee te maken krijgt. Zo zei Marja Willems laatst tegen me: “Ik ken Boukje al langer en zij heeft ons 25-jarig huwelijksfeest zo mooi in beeld gebracht. Toen ik hoorde dat zij rouwfotografie deed; wist ik meteen dat ik Boukje een Rouwreportage zou laten maken. Alleen verwachtte ik niet dat het nu al nodig zou zijn.” Haar man stierf in Juli 2012 op 56-jarige leeftijd onverwacht en zij vroeg mij direct of ik de Rouwreportage kwam maken, want zij wist al dat zij dit wilde. Om mensen nog meer op de hoogte te brengen van mogelijkheden heb ik hier wat tips verzameld. Sommige zijn nuttig nog voordat de uitvaart plaatsvindt en sommige komen erna van pas. Tip 7 is eigenlijk iets voor NU (je nog leeft).
Tip 1: Als je (net) je man veel te vroeg bent verloren
Dan ben je weduwe. Totaal onverwacht, want je leven heb je nog voor je. Dan is er deze vrij jonge, website: dejongeweduwe.nl. Met smile-producten voor mensen die dit nodig hebben. Met blogs om te lezen over andere lotgenoten.
Tip 2: Woorden om te verscheuren
Een fijne tekst kan je soms heel wat doen, al zeggen in veel gevallen woorden lang niet genoeg… Er is een speciale scheurkalender gemaakt, die wel 400 velletjes heeft om te verscheuren! En deze zit niet vast aaneen datum, dus ach als je een dag niet wil scheuren… Tevens is dit ook een goed cadeau voor iemand die rouwende is, als je dit zelfniet bent: rouwkalender.nl. Al hadden ze het wel een vrolijkere naam kunnen geven, denk ik. Het is wel duidelijk zo. Ook ik wil hem eigenlijk wel ‘hebben’.
Tip 3: Als een dierbaar persoon echt nèt dood is en je wil iets DOEN!
Dan ga je zelf de kist timmeren.Alleen of met meerdere gelijkgestemden. Heerlijk aan de slag onder begeleiding in een werkplaats bij Thessa Koenders in Oirschot. Zij heeft de spullen (steigerhout) en de kennis hiervoor en weet van wanten, want zij timmerde haar vaders kist ook gewoon zèlf.
Tip 4: Beluister speciaal gecomponeerde liedjes rondom verlies
Muziek kan opeens een andere klank geven. Er gaat emotie in schuil en woorden krijgen zomaar een andere betekenis. Ze kunnen echter veel troost bieden. Er zijn muzikanten die het zo belangrijk vonden en vinden dat er speciale liedjes zijn geschreven voor mensen met verdriet om verlies. Je kunt de liedjes hier downloaden die vrijwillig gemaakt zijn door een stichting op: melodiesfromtheheart.org van Patrick Schouten en zijn team. Deze liedjes zijn zeer geschikt om te gebruiken tijdens een uitvaart.
Tip 5: Bijzonder grafmonument (voor kind)
Een graf is vaak belegd met een grote steen. Deze grafsteen staat wellicht symbool voor het eeuwige monument, een gedenkteken dat onverwoestbaar is. Stenen komen echter in vele vormen en kleuren voor. Dit gaf de kunstenares Marné van Veenendaal, die met mozaïk werkt, het idee om juist een kindergrafje met gekleurde steentjes in te leggen, om een kleurrijk verhaal te vertellen bij de gedenkplek.
Tip 6: Gun jezelf en de ander begeleiding bij een ‘zwaar’ emotioneel verlies
Voor iedereen is rouwen anders maar sommige dingen zijn herkenbaar. Heb je nog nooit hoeven rouwen en ‘moet’ je opeens iets gaan verwerken, dan zijn er rouwbegeleiders. Dit is tegenwoordig meer geaccepteerd en deze coaches zijn opgeleid hiervoor. Voor kinderen kan dit soms erg prettig zijn, ook omdat de ouder zelf met zijn/haar eigen rouw ‘zit’. Hoe ga je als ouder dan om met de rouw van je kind? In mijn omgeving kan ik deze praktijk aanbevelen: De Troostboom in Den Bosch. Zij kunnen zowel kinderen, jongeren als volwassenen begeleiden, maar ook verstandelijk gehandicapten. Het hoeft zelfs niet altijd te gaan over ‘dood’. Verlies van baan, huis, lichaamsdeel, partner door echtscheiding, of sterke band in bredere zin, kan zelfs belemmerend zijn om verder te gaan in het ‘gewone’ leven.
Tip 7: Laat je levensverhaal in een boek verschijnen
Heb jij ook een heel leven dat in woord en beeld wel een boek waard is? Of ken je iemand die zo een heel boek kan vullen? Of
is een document voor in de familie juist wel heel mooi? Ik ken de geschikte persoon hiervoor: Hanneke Schmeets, van Uw Levensverhaal. Alvorens die ene persoon er niet meer over kan vertellen…, want van ‘vroeger’ kunnen we ook leren, laat Hanneke kijken en luisteren naar jouw leven en zij zal het bundelen. Top tip, al zeg ik het zelf.
Tip 8: Laat een sieraad maken
De herinnering aan je geliefde, ouder, kind, enz. kan in vele vormen gegoten worden en bij je gedragen worden. Het eerste melktandje van een kind verwerkt aan een hanger ken je vast al. Je kunt ook iets heel anders laten verwerken in een hanger:
- de as van een overledene
- een haarlok
- een stukje stof
- de trouwring
Een heel persoonlijk sieraad wordt het zo en het zal persoonlijk voor je ontworpen worden door goudsmit Eline de Visser uit Boxtel, die bijzondere gedenksieraden maakt.
Tip 9: Maak een online monument, voor kinderen en jongeren
Om een ouder, een grootouder of zelfs je broer of zus te gedenken, kunnen zogenaamde ‘jonge helden’ op herinnerdingen.nl een monumentje maken in beeld en geluid. Een leuk initiatief van de stichting jonge helden. Het is al interessant om de monumentjes te bekijken. Kijk je op stichtingjongehelden.nl dan kun je vanuit hier terecht op adviessites voor zowel volwassenen als kinderen. Mooi onderverdeeld in groepen en leeftijden. Het vinden van lotgenoten kan een steun zijn. Tevens te gebruiken in echtscheidings-situaties.
Tip 10: Houdt een dagboek bij.
Dit is iets waar je ongebreideld al je gevoelens in kwijt mag. Het zal je helpen de zaken later helderder te zien. Het kan dingen voor je op een rijtje zetten, want je hoofd heeft het vast zwaar. Herinneringen zijn altijd de moeite waard om op papier te zetten, gewoon met een pen en waar zelfs plaatjes bij geplakt mogen worden. Tegenwoordig is bloggen ook wel ‘in’, maar dan moet je alles wel willen delen met de buitenwereld. Voor een hip, maar mooi ontworpen dagboek is er het Happinez dagboek, incl. lijntjes en met al hier en daar plaatjes en citaten erin.
Heb je zelf nog andere tips of wil je reageren? Vul hieronder jouw commentaar in het reactieveld in.
