Hoe belangrijk is het om te begrijpen dat niet iedereen foto’s kan en durft te nemen tijdens een uitvaart? Het is toch niet zo moeilijk om foto’s te nemen bij een begrafenis of crematie? Graag zet ik hier uiteen dat dit heus een misvatting is. Voorkom teleurstellingen! Deze dag is eenmalig en ligt emotioneel zeer gevoelig. Huur hiervoor een professionele afscheids- of uitvaartfotograaf voor in. Waarom?
Een afscheids- of uitvaartfotograaf is nog niet voor iedereen een vertrouwde gast bij uitvaarten.
Steeds meer mensen zien er wel de waarde van in. Echter de reactie die menig uitvaartondernemer hoort als ze voorstellen om een afscheidsfotograaf of uitvaartfotograaf uit te nodigen is: “Oh, dat kan ‘Ome Jan’ vast wel doen, want hij houdt van fotografie en hij heeft een goede camera.”
Dat is nu juist zo lastig en volgens mij zelfs gevaarlijk!
Ten 1e: durf maar eens NEE te zeggen
Deze fictieve ‘Ome Jan’ krijgt de vraag om de uitvaart te fotograferen. Hij zal zomaar geen NEE durven zeggen. Want tja, er is een dierbaar persoon heengegaan en gevoelens liggen nou eenmaal aan de oppervlakte. Mensen vinden het fijn om graag te helpen waar ze kunnen. Ook deze aardige ‘Oom Jan‘ wil zich graag van zijn goede kant laten zien. ‘Oom Jan’ voelt zich wellicht zelfs vereerd dat men aan hem denkt, want dat wil zeggen dat ze zijn fotografie kunsten waarderen. Voordat hij er rustig over na heeft kunnen denken over wat er eigenlijk van hem verlangd wordt, heeft hij al JA gezegd. Als zijn vrouw of een ander er iets kritisch over zegt, dan vindt hij dat er een belofte is gemaakt. Hier kom je zomaar niet op terug, dus hij zit er aan vast voor zijn gevoel.
Ten 2e: gemis van steun mogelijk
De vrouw van deze Jan is een gevoelig persoon en zit tijdens de uitvaart geheel alleen te grienen in de bank, zonder de steun en arm om haar heen die ze eigenlijk wenste. Ze durft ook niet de aandacht van hem te vragen, want ze wil de dienst uiteraard niet verstoren.
Ten 3e: hoe om te gaan met licht?
Het is vrij donker in de kerk, het crematorium of in de binnen locatie waar de uitvaart zich voltrekt. De foto’s worden daardoor misschien te donker of juist heel korrelig en slecht van kwaliteit.
Zelfs de mogelijkheid tot bewogen beelden bestaat nu. Om dan een flitser te gebruiken? Dat vraagt een hoop aandacht. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Een lichtgevoelige lens zit niet in de standaard uitrusting van elke amateur fotograaf.
Ten 4e: hoe om te gaan met geluid?
De camera maakt allerlei zoom en scherpstel geluiden, naast de klik geluiden van de sluiter. Als de fotograaf even vergeten is hoe men de instellingen hiervoor moet maken om deze UIT te zetten, dan bestaat de kans dat mensen geïrriteerd raken van zijn gehorige aanwezigheid. Dit belemmert hem zelfs om van plaats te veranderen. Hij blijft zo vanuit dezelfde hoek alle gebeurtenissen fotograferen. Dan vraagt hij in ieder geval geen aandacht met zijn geloop. Hij wil eigenlijk zo voorzichtig mogelijk te werk gaan. Zou het zweet hem al uitbreken?
Ten 5e: hoe om te gaan met verdriet?
Hoe fotografeert men deze mensen nou in deze emotionele toestand? Het voelt misschien veel te intiem om foto’s te maken van al die mensen die hun verdriet voelen en misschien ook tonen. Oom Jan durft niet echt foto’s te nemen van gezichten van de familie. Hij staat dan teveel ‘in the picture’. Hij zal ze kunnen aankijken en dan zien ze hem ook die foto nemen. Dat is werk voor een papparazzi. Zijn durf en zelfvertrouwen gaan opeens met hem aan de haal… (Het overkwam zelfs een professionele fotograaf, die nooit eerder een uitvaart vastlegde in mijn blog over mijn moeders begrafenis.)
Ten 6e: hoe om te gaan met teleurstelling?
Oom Jan is helemaal niet tevreden met de momenten van fotograferen en met de situatie waarin hij beland is. Hij voelt zich in een lastig parket zitten. Achteraf moet hij van zijn vrouw aanhoren hoe zeer hij gemist was naast haar zijde. Kortom hij voelt zich schuldig en onhandig en heeft spijt van zijn belofte.
Ten slotte: elke foto is er een
Mensen praten het graag goed: “Ach, Oom Jan heeft zijn best gedaan. Het gaat toch om de herinnering die zo bewaart blijft? Zijn moeite zal toch gewaardeerd worden?” enz. Oom Jan weet het zeker: hij doet dit NOOIT weer, hij heeft zijn lesje wel geleerd.
Voor uitvaartbegeleiders is het lastig om iets wat buiten het ‘standaard pakket‘ valt aan te prijzen, zoals uitvaartfotografie. Ook zij zijn van mening dat fotografie een te precair onderwerp is om luchtig mee om te gaan. We zijn niet gewend dat er een uitvaartfotograaf rond loopt tijdens een uitvaart. Deze vorm kent weinig waardering en is nog niet ‘gewoon’. Eerlijk gezegd is elke afscheidsreportage best een uitdaging voor mij, maar omdat ik nu weet hoe waardevol een afscheidsreportage is en doordat ik dit document graag aan anderen wil geven kan ik dit met respect, gevoel en gepaste intimiteit doen. Mijn passie voor de fotografie heeft een extra dimensie gekregen: Ik help nabestaanden aan een waardevolle herinnering van een moeilijke periode uit hun leven. Een album helpt het verlies bespreekbaar maken, Marja heeft me dat zeer duidelijk gemaakt met haar verhaal.
Ik nodig je graag uit jouw reactie hieronder te geven. Ben je het wel/niet met me eens? Wat denk je: kan een afscheids-/uitvaartfotograaf waarde bieden?
Doe het direct.
Hallo Boukje, gedeeltelijk ben ik het met je eens. Het is niet simpel om een begrafenis te fotograferen, maar hoe je ome Jan neerzet is ook wel weer de extreme andere kant. Een rouwfotograaf kan ook een off day hebben, kan ook geëmotioneerd raken, kan ook fouten maken. Het is voor jou denk ik een rijtje waarom jij juist rouw fotografe bent geworden en dat is vanuit je hart en daardoor zul jij mooie integere foto’s maken waar mensen later met veel liefde naar terug kijken….maar de foto’s zullen ook altijd de herinnering geven van een moment, dat niet voor de gezelligheid zal worden bekeken. Het is een moeilijk item… Persoonlijk zou ik wel een fotograaf willen, maar het liefst iemand die ik persoonlijk ken en waarvan ik weet dat deze goed is. Dus.. mondelinge reclame! Heel veel succes met jouw werk. Hartelijke groetjes, Karin
Je hebt zeker gelijk Boukje, laat het een ‘buitenstaander’ doen.. En/ Of iemand die ‘ervaren’ is en ‘goede’ aperatuur heeft!
Grtz, Nart.
Hoi Boukje,
Ik ben het zeker met je eens. Als je buiten de familie staat en een professional bent, kan je de nabestaanden iets moois nalaten. Als uitvaartondernemer kan je de nabestaanden ook goed uitleggen dat “ome Jan” waarschijnlijk zelf ook afscheid wil nemen en zijn vrouw bij wil staan. Veel succes met je werk.
Groet Marjan
Zelfs als ik bij een bekende moet fotograferen dan lukt het me goed. Het is soms wel zo dat ik dan ook een traantje moet wegpinken. Zeker bij een gevoelig stuk muziek kan ik ‘breken’, maar dit geeft aan dat ik ook mens ben en dit wordt zelfs gewaardeerd door de omstanders heb ik uit ervaring gemerkt. Ze waarderen nog meer wat ik doe. Bijzonder hoe mijn eigen verwachtingen worden tegen gesproken. We simply cannot assume. Dank voor jouw reactie Marjan.
Boukje,
Ik heb al heel veel familie begrafenissen bijgewoond. Zonder fotograaf ! Om de redenen die jij noemt. In onze familie hebben de ome Jan’s “NEE” gezegd. Jammer dat ik je toen nog niet wist te vinden – nu wel.
Helemaal mee eens Boukje! Zo’n 20 jaar geleden vroeg een buurvrouw mij om foto’s te maken van de uitvaart van haar man, een bekende bestuurder van ons dorp. Ik (als hobbyfotograaf) heb mijn uiterste best gedaan en haar volgens afspraak de fotorolletjes gegeven zodat zij deze verder kon laten verwerken.
Toen ze weken later nog geen reactie had gegeven, vroeg ik haar er zelf naar. Ze zuchtte diep en zei dat het resultaat zeer teleurstellend was. Ik was met stomheid geslagen en heb de foto’s nooit teruggezien. Durfde er ook niet naar te vragen. Maar al die tijd wrong het enorm. Had ik het dan echt zo verknald (wat ik me niet helemaal kon voorstellen)?
Dus ook dit is een reden om zo’n belangrijke reportage over te laten aan een professional. Het kan namelijk ook de onderlinge verhoudingen verstoren, zonder dat jij ooit zult weten wat er echt is misgegaan.
Wauw Joyce, dat is niet mis natuurlijk om zo’n reactie te ontvangen. Frustrerend ook dat je niet weet wat precies de reden is. Is de relatie nog altijd verstoord of zou je nu nog eens terug kunnen komen op wat er toen gebeurd is? Ik kan me zo voorstellen dat je nog altijd met deze vraag rond loopt. Lastig hoor. Het kan ook zijn dat je het liever daar laat bij ‘het verleden’, hopelijk ondervind je er verder geen last van.
Beste Boukje.
Jij zet het allemaal duidelijk op een rijtje. In mijn werk als ziekenverzorgster heb ik slechts 1 maal een fotograaf gezien bij de begrafenis van een Joodse patient die op een Joodse begraafplaats begraven werd. En 1 Maal bij de begrafenis van een baby van ons buurmeisje, hij was wel een bekende van hun en van ons. Het heeft hier blijkbaar nog niet zoveel bekendheid. Ik fotografeer al jaren en veel, maar het lijkt mij best spannend wanneer ik voor mijn eerste echte opdracht zou staan als afscheidsfotografe. Daarom hoop ik eerst nog jouw lezing en of workshop te heben gevolgd. Ik heb wel een groepsfoto van de hele familie van onze schoondochter gemaakt vorige herfst. Prachtige herfstboom met daarvoor 65 personen. Zij zijn allen heel blij met deze foto. Dank voor al jouw tips en succes met alles. Else
Hoi Else,
Als je merkt dat je op een familieportret al zoveel fijne reacties ontvangt, ga dan maar eens na hoe dat kan zijn als je een hele reportage verzorgt tijdens een afscheid. Indien je het aan kunt om dit specifieke vak te doen, is het zeer dankbaar werk. Maar ook heel zwaar. Want reken maar dat alle emotie, ookal is het ‘t verdriet van anderen, je toch kunnen treffen.
We zien elkaar vast snel.
Hartelijke groet, Boukje
Hallo Boukje,
Goede foto’s maken is op zich al moeilijk. Bij een afscheid komt daar ook nog eens een sfeer van emotie, verdriet, rouw en pijn bij.
Tussen al deze moeilijke en pijnlijke momenten zitten momenten van rust, troost en steun. Om daar als afscheidsfotograaf dan een foto van te mogen maken lijkt mij zeer bijzonder. Ik wil graag de stap maken van “Ome Jan” naar Ad Bakx – uitvaartfotograaf.
Goed van je Ad dat je verder wil in dit stuk! Ik wens je succes op het pad van uitvaartfotografie.
Boukje,
Ik ben ook een “ome Jan”, zelfs een “opa Jan”.
Maar ik wil niet de Jan zijn welke je hierboven omschrijft.
Ik mag dan een goede start maken met een prachtige camerabody en dito objectieven.
Maar dat maakt me nog geen professioneel uitvaartfotograaf.
Recent heb ik mijn eerste ervaring op dat gebied opgedaan.
En eerlijk gezegd vind ik het resultaat niet eens onverdienstelijk.
Dat komt o.a. door (jawel!) mijn ervaring als concertfotograaf.
Toegegeven iets heel anders maar het heeft ook een aantal overeenkomsten met uitvaartfotografie.
En wel die dat je niet of nauwelijks mag opvallen, geen storing mag veroorzaken.
En op het juiste moment op de juiste plek met het juiste objectief klaar moet staan.
Daarbij helpt het vanzelfsprekend om op voorhand te weten wat er staat te gebeuren.
Ik heb daarom ook heel bewust gevraagd wie er iets gaat lezen, muziek maken, kaarsjes aansteken etc.
En dat heb ik ook in alle vertrouwen gekregen.
Daardoor wist ik dat ik halverwege de plechtigheid (via de achterzijde!) naar de andere kant moest lopen.
Want dáár ging iemand zingen en was er pianobegeleiding.
Halverwege mijn verplaatsing kon ik en passant achterin ook nog even een shot maken van de aanwezigen en de zangeres en pianist. Dat ze slechts klaar stonden/zaten was niet van belang voor de foto.
Last but not least hebben je tips me heel goed geholpen.
Ze hebben me aan het denken gezet en ik heb ze grotendeels kunnen toepassen: dankjewel!
De nabestaanden welke voor mij goed bekend waren, hebben me heel bewust gevraagd.
En zijn nu ook heel erg blij met de foto’s.
Inderdaad, een mooie laatste herinnering aan een dierbare.
En heus niet alleen droefenis, bij het memoreren van iemands leven komen er ook leuke dingen voorbij.
En dan wordt er plots gelachen, ook zo’n moment is er een om vast te leggen.
Dus niet alleen de spreker in de gaten houden maar zeker ook de aanwezigen!
Ik wil me graag verder bekwamen in het vastleggen van zulke bijzondere momenten.
Jan.
Morgen ga ik voor het eerst een begrafenis vastleggen. Dat ik op deze site beland is dan ook niet toevallig. Ik ben me aardig aan het inlezen. En ja het is inderdaad een moment van wel of niet doen, twijfel,maar alles moet de eerste keer zijn. Aan de apparatuur zal het niet liggen. Ik heb wel veel ervaring met fotograferen tijdens kerkdiensten, podium met weinig licht, dopen, opdraagdiensten, etc. Maar ik zie dit toch weer als een heel andere kant van de fotografie. Ik heb wel het gevoel van: ik ben er klaar voor. We gaan het morgen zien.
Middels ‘Ome Jan’, worden wij amateurs wel als héél naïef, om niet te zeggen ‘dom’, neergezet. Sprekend voor mijzelf, die momenteel werkt aan haar eerste afscheidsreportage: toen ik werd gevraagd, heb ik zéker nagedacht over de enorme verantwoordelijkheid die ik al dan niet zou aanpakken. Ik heb ‘ja’ gezegd met een stevige ‘maar’: ik heb direct mijn beperkingen besproken en de familie expliciet de keuze geboden een ander (prof) te benaderen. Hoe meer je weet, te meer je beseft dat je weinig weet (en kunt), is een wijsheid die ook geldt ook voor een amateur fotografe, zeker aangezien ondergetekende net uit een creatieve dip en fase van intensieve soul searching kwam.
Maar de familie wilde mij als fotografe bij de uitvaart van hun geliefde. Ik heb hen beloofd dat ik mijn uiterste best zou doen er een mooie, sfeervolle reportage van te maken, maar uitdrukkelijk geen (semi) prof kwaliteit kan beloven (daar ontbrak me vooral voorbereidingstijd en middelen om een lichtgevoelige lens aan te schaffen). Meer dan mijn best kan ik niet doen. Het vertrouwen dat desondanks in mij wordt gesteld om zo’n ingrijpende dag te mogen vastleggen, vind ik een enorme eer. Maar als ik had gemeend dat ik de taak niet aankon – qua kennis, kunde, apparatuur, persoonlijke kracht en emotionele wasdom – dan had ik zonder meer ‘nee’ durven zeggen: ik wil de familie immers heel graag helpen, immers.
Anders dan jouw stereotype aanklooiende hobbiest ome Jan, die toevallig het meest recent model Nikon SLR heeft, ben ik op onderzoek uit gegaan: info en instructies opzoeken via het internet. Aldaar foto’s bekijken, ideeën opdoen, zelf fotograferen op locatie en een plaatselijke rouwkapel om de ‘feeling’ te krijgen. Zo heb ik in enkele dagen aardig wat geleerd. Omdertussen heb frequent contact met de familie gehouden. Hun wensen staan centraal, ook nu ik ga beginnen met selecteren en bewerken. We hervatten contact hierover als de familie zover is, zo hebben we afgesproken.
En ja, natuurlijk bedenkt ook een domme amateur als ik dat je geruisloze schoenen en kleding moet dragen, de camera in de stille modus zetten, geen flitser gebruiken en de rouwenden niet in de weg lopen. Dat is een kwestie van common sense en empathie; gevoel met de mensen en situatie. Daar hoef je geen prof voor te zijn.
Ik beschouw mezelf geenszins als bijzonder, dus ik durf aan te nemen dat de meeste amateurs die gevraagd worden voor afscheidsfotografie eveneens met wijsheid, voorzichtigheid en (kritische) zelfkennis dit verzoek in overweging nemen, of zij het nu doen of niet. Ook durf ik te geloven dat de meesten zich zo goed mogelijk voorbereiden als ze ervoor gaan.
Hallo Diana,
Hartelijk dank voor je uitgebreide reactie. Het blog is duidelijk geen weerspiegeling van hoe jij bent. Je hebt je meer dan enkel voorbereid op de situatie; je bent bewust met de situatie en jouw (on)mogelijkheden bezig geweest. Je mag zeer trots zijn dat je voor deze mensen een herinnering aan de afscheidsdag van hun dierbare hebt kunnen geven. Je bent er voorzichtig, persoonlijk betrokken en in mijn ogen heel juist mee omgegaan. Noem jezelf absoluut nooit meer een domme amateur. Ik vind dat je wijze beslissingen hebt genomen en dat je heel correct met jouw verantwoordelijkheid bent omgegaan. Dat is voor mij een aanwijzing op waarom deze mensen jou waarschijnlijk uitkozen voor deze opdracht. Blijf jezelf, dan doe je het goed!
Je lijkt in de verre verste niet op de ‘ome Jan’ in dit verhaal – GELUKKIG!
Dank voor je bijdrage. Lieve groet, Boukje
Een dierbare oom van mij is overleden en ik heb aangeboden foto’s van het afscheid te maken; dit vindt morgen plaats. De laatste dagen heb ik me flink ingelezen, afscheidsfotografen benaderd voor tips en ik durf te zeggen dat ik denk dat het wel gaat lukken. Morgenochtend ga ik eerst naar het crematorium; ik heb ze gebeld en de mogelijkheid is er om even rond te kijken, belichting te testen en de juiste posities te kiezen. Mijn camera heeft gelukkig een stille modus, flitser not done, ‘zachte’ schoenen aan en een draaiboek van de ceremonie.. Wish me luck..
Hoi Esther,
Wat goed van je dat je je zo voorbereid hebt. Ik wens je zeker succes. Het ga je goed.
Groetjes, Boukje
Hallo Boukje , ome Jan vindt ik wel een beetje een beschreven persoon van knip maar wat raak maar ook wel degelijk zeer begrijpelijk om hem zo te profileren . Ik ben nu bezig met een “ drieluik” dus de opbaring ( foto’s zijn prachtig geworden zolang je dit prachtig kunt noemen in deze situatie) en vanavond de avondwake en morgen de crematie . Gisteren in de kerk wezen kijken en een mooie route uitgestippeld , als de kerk vol is even met de fisheye vanuit een plek bovenin de kerk een overzichtfoto , daarna met de tele en de 24-70 de zijpaden en middenpad op om de sprekers tijdens een stil moment vast te leggen en vanaf de zijkanten toch de emoties proberen vast te leggen om daarna eventueel nog close-ups in de kerk te maken als iedereen buiten is . Morgen met de crematie ongeveer hetzelfde , een hoogtefoto vanaf een stoel en daarna dezelfde route als in de kerk. Wish me luck , maar ik voel geen angst meer om wat langs de mensen te lopen zo onopvallend mogelijk en beseffen dat ik dit op nadrukkelijk verzoek van de familie doe en al veel mensen van de directe familie heb ontmoet.Helaas mis ik nu mijn spiegelglazen camera voor het geluidloos knippen , dat klokgelui is hetgeen waar ik me het meest deuk om maak , en de spiegel opklappen is geen voordeel in deze helaas . Ik kijk zeker uit naar je boek voor eventuele verder tips , do en dont’s 👍